نخستین پیش‌ نشست همایش ملی انقلاب اسلامی و الهیات کاربردی، باعنوان: «اشتغالزایی رشته‌های الهیات»؛ در روز دوشنبه مورخ 3 اردیبهشت 1403 ساعت 10 الی 12 صبح، در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، و در سالن همایش‌های شهید مطهری این دانشکده برگزار شد.   

در این جلسه که با حضور و استقبال جمع زیادی از دانشجویان و اساتید دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و همچنین حضور برخط فرهیختگانی از سایر دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی برگزار شد؛ آقای دکتر جهانگیر یدالهی فارسی (رئیس دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران)، و آقای دکتر میثم یوسفی (رئیس مرکز رشد پارک علم و فناوری دانشگاه تهران)، به عنوانان سخنرانان ویژه، به ایراد سخنرانی درخصوص فرآیند کارآفرینی و ایجاد کسب و کار از ایده تا بازار، و معرفی رویکردهای جدید کسب و کاری در ادیان و مذاهب پرداختند؛ و در ادامه جلسه، تعدادی از اساتید و دانشجویان، نظرات و دیدگاه‌های خود را در موضوع الهیات کاربردی و مباحث جلسه و همایش مرتبط مطرح نمودند.

آقای دکتر یدالهی، از چگونگی کارآفرینی توسط علوم الهیات سخن گفت و لازمه آن را کشف نیازهای جامعه به این علوم دانست، و تعریف کارآفرینی را بر خلاف معنای ساده آن در واژگان فارسی، ایجاد ارزش در ایجاد کسب و کار و توسعه آن معرفی کرد که در علوم الهیات می‌تواند به نقش این علوم در حلّ مسائل جامعه، یا رشد تولید و فناوری، و یا بهبود کیفیت زندگی فرد و جامعه برگردد. ایشان از تهیه لیستی از شایستگی‌ها در جامعه اروپا سخن گفت که هر فرد باید آنها را داشته باشد و نخستین آنها کارآفرینی به معنای ایجاد ارزش برای جامعه است؛ مباحثی چون: اخلاق سازمانی، منشور اخلاقی، اخلاق کسب و کار و ... تا سازمان به یک تعالی برسد و از سوء استفاده و اختلاس و غیبت و کم‌کاری فاصله بگیرد. وی یکی از پایین‌ترین نرخ‌های بهره‌وری را مختص به جامعه و کشور ما دانست که بخشی از آن به ضعیف بودن باورهای دینی بر می‌گردد و نبودنِ ترس از خداوند آنگونه که فرد از رئیس خود یا یک فرد زورگو می‌ترسد!. ایشان ورود متخصص دینی را به عنوان یک مشاور سازمانی و یا در کنار مشاوران سازمانی، جهت تقویت باورهای دینی و درنتیجه ارتقاء بهره‌وری در سازمان‌ها مفید دانست که به ایجاد فرصت شغلی نیز برای این افراد کمک می‌کند. همچنین از توجه به مقوله‌هایی چون: ریسک‌پذیری و مخاطره (که واژه بهتری بجای آن در فرهنگ ما به نام توکل وجود دارد)، محیط زیست (و توسعه پایدار)، امیدآفرینی و پاسخ به مشکلات روحی مردم، نگاه به تجربه‌های جهانی، تیم‌سازی و ارتباطات بین رشته‌ای و شناخت و همکاری با کارآفرینان رشته‌های مختلف، به عنوان عوامل دخیل در کسب و کار و اشتغال سخن گفت، و بخش‌بندی نیازهای جامعه و مخاطبان را بر اساس نیاز و سلایق و انتظارات مختلف و متنوع آنها (اعم از: سن، صنف، فرهنگ، ارزش‌ها، فهم، بلوغ و ...) پیش‌نیاز ورود با بازار کار و ایجاد کسب و درآمد دانست!.     

آقای دکتر یوسفی، از ایجاد درآمد و موقعیت‌های گسترده شغلی الهیات در جهان خبر داد و بر لزوم محدود ندانستن الهیات به دانشجویان الهیات و استفاده از ایده و توان دانشجویان فنی و سایر رشته‌ها تاکید نمود و نمونه‌هایی را از شغل و ردیف‌های درآمدی مرتبط با الهیات در جهان معاصر برشمرد که از آن جمله می‌توان به: مشارکت اجتماعی، میراث فرهنگی، حقوق بشر، نشر محتوا، موارد خیریه، آموزش، ارتباطات، حقوق، فناوری، بلاکچین در معارف، اخبار و رسانه، خدمات مذهبی، اشاره نمود. وی از امکان شغل و درآمد در حوزه سلامت، تغذیه، مد و لباس، رسانه و مدیا، گردشگری با ویژگی حلال‌بودن و معنویت و ... خبر داد که اکنون کشورهایی چون ترکیه درآمدهای کلان از آنها کسب می‌کنند؛ و از وجود دانشگاه و مدارس و مراکز علمی گسترده در زمینه تحقیقات و نوآوری‌های دینی در جهان خبر داد و خاطر نشان کرد که اگر چنین مراکزی در کشور ما فعال و نوآور شوند اتفاق بزرگی را می‌توان مشاهده کرد و باید از شتاب‌دهنده‌ها و فناوری در حین توجه به ارزش‌ها کمک گرفت و همچنین از حامیان مالی و سرمایه‌گزاران مختلف جمعی، خیریه‌ها، مجموعه‌های فرهنگی و ورزشی، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی. ایشان، ایجاد مکان مناسب برای حضور بازیگران اصلی، اعلام فراخوان عام در حوزه الهیات و معارف اسلامی، فراخوان به شکل استارتاپ استودیویی با موضوعات خاص، استقرار یک شتاب‌دهنده موفق و محدود‌نشدن را جهت کسب و کار الهیات پیشنهاد نمود؛ و عوامل موفقیت در کسب و کار دینی را به این شرح توصیف نمود: 1-تاکید بر ارزش‌های اخلاقی(افزایش اعتمادسازی)، 2-حسّ قویّ هدف، 3-حمایت گروه‌های مذهبی، 4-تمرکز بر خدمات، 5-سبک رهبری مبتنی بر معنویت. وی از مراحلِ مسئله یابی، ایده یابی، پرورش ایده، ایجاد کسب و کار، توسعه کسب و کار، به عنوان برنامه‌های پارک علم و فناوری سخن گفت و آن را چون ایجاد بذر، جوانه، رویش، رشد و توسعه دانست؛ و در توصیف استارتاپ‌ها، آنها را کسب و کارهایی معرفی کرد که در امتداد تکنولوژی شکل می‌گیرند و مقیاس‌پذیر و تکرار‌پذیر هستند و برای ارائه یک محصول یا خدمات جدید و با هدف پاسخگویی به یک نیاز و یا رفع یک مشکل و ابهام شکل می‌گیرند.                   

آقای دکتر اسحاقی (دبیر علمی همایش و عضو هیئت علمی دانشکده)، بر لزوم یک جمع برای همفکری و بحث درباره چیستی و چرایی و چگونگی الهیات کاربردی تاکید نمود، و از ضرورت بازنگری در رشته‌های دانشگاهی، و پژوهش و نیازسنجی و بازاریابی رشته‌ها سخن گفت و اظهار داشت که: جهت‌دهی آموزش و پژوهش به سوی حل مسئله، هدف اصلی ماست و برای نیل به این هدف، نشست‎‌هایی چون این نشست که اولین نشست در این خصوص است لازم است. وی همگرایی در دانش و علوم و بهره‌گیری از سایر رشته‌های علوم انسانی و همچنین رشته‌های فنی و شیمی و فیزیک و پزشکی و علوم راهبردی و مدیریتی و حکمرانی، و تهیه نقشه راهی مناسب برای همکاری را لازم دانست.

آقای دکتر موسوی (عضو هیئت علمی دانشکده)، الهیات کاربردی را به این معنی تعبیر کرد که یک فرد مسلمان یا مسیحی چگونه اعتقادات و اصول عقاید را در زندگی روزمره و کار خود وارد کند و این‌که چگونه در زندگی متجدد امروز زندگی کند و اظهار داشت که: این جای بحث است و کسب و کار الهیات بحث دیگری است!. وی بر لزوم تناسب و توازن میان رشته‌های دانشگاهی با بازارکار و نیاز جامعه تاکید نمود و از بی‌توجهی ادارات و وزارتخانه‌ها به جذب فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و تاسیس دانشکده‌های داخلی جهت رفع نیاز خودشان ابراز تاسف نمود که مثلاً قوه قضائیه دانشکده قضایی دارد، و همچنین مثلاً وزارت آموزش و پرورش فقط حوزویان را به عنوان مدرس تاریخ جذب می‌کند و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی رشته الهیات را محروم می‌کند.

آقای دکتر سلیمانی (عضو هیئت علمی دانشکده)، از مستقل پیش‌رفتن و ارتباط‌نداشتن رشته‌ها به عنوان یک اشکال یاد کرد، و بر لزوم ارتباط و ایجاد رشته‌های میان‌رشته‌ای و یافتن زمینه‌های کاری و نیازسنجی تاکید نمود، و تشکیل میز یا کرسی کارآفرینی معنویت را پیشنهاد نمود، و معنویت را حلقه وصل و ارتباط الهیات با سایر رشته‌ها دانست و اظهار داشت که بسیاری از مشکلات و مباحث مرتبط با امید و ... از خلاء معنویت بر می‌آید.              

آقای دکتر مؤمنی (عضو هیئت علمی دانشکده)، بر لزوم توجه به علوم دانشگاهی و شرایط بومی و جامعه و عینیّت زندگی دینی خودمان برای ایجاد شغل و بازار کار تاکید نمود و نسخه‌های خارجی را ناکارآمد و نامتناسب با جامعه ما دانست؛ و از این‌که چندین سال است که از اخلاق حرفه‌ای به خوبی و به کرّار بحث می‌شود ولی ارزیابی و بازخورد آن بررسی و تحقیق نمی‌شود انتقاد نمود. وی از کسب و کارهایی چون دیجی کالا که به روش‌های امروزی جهانی انجام می‌شود انتقاد نمود و آن را از نظر شرعی حرام دانست و گفت: از کسب و کار عقب افتاده‌ایم و تقلید می‌کنیم و نتیجه‌اش این می‌شود که دین را کنار می‌گذارند!. 

آقای دکتر طیب (دانشجوی دانشکده و کارآفرین رشته نسخ خطی)، از فراوانی عرضه در علوم و مباحث الهیات سخن گفت و مسئله و مشکل را در شناخت بازار و تقاضا دانست، و بی‌کار بودن فارغ‌التحصیلان الهیات و یا جذب شدن آنها را در شغل‌های غیر مرتبط با تحصیلات آنها گوشزد نمود؛ و ارتباط دانشکده و دانشگاهیان الهیات با جامعه را برای پاسخ به نیاز مردم و خدمات مشاوره‌ای لازم دانست که کارآمد و اشتغال آفرین است.

آقای دکتر یدالهی، در جمع‌بندی مباحث خود و پاسخ به نظرات مطرح شده در این جلسه اظهار داشت که: نگاه به تجربه جهانی به معنای تقلید تجربه آنها نیست بلکه سرنخ باید بگیریم و البته متناسب با شرایط بومی خودمان دانش و تجارب جهانی را به خدمت بگیریم؛ و باید نیازها و جامعه و مخاطبان را بخش‌بندی کنیم. ایشان در پایان سخنان خود پیشنهاد نمود که: نهادی در این دانشکده تشکیل شود که مسیری را که شروع شده است در ارتباط با افراد و دانشکده و دانشگاه‌های دیگر به رشد و هم‌افزایی و نتیجه برساند.

آقای دکتر یوسفی، نیز در جمع‌بندی مباحث خود و پاسخ به نظرات مطرح شده در این جلسه اظهار داشت که: کارآفرینی، کار دولتی نیست و شغل کاذب و غیر‌کاذب تعریف مشخصی دارد؛ و توجه به نسل آتی لازم است و از رویدادهایی چون رویداد امروز این اتفاق می‌تواند شکل بگیرد، و اتفاقاً باید از تجارب جهانی استفاده و تقلید کرد و پس از شکل‌گیری و بارور‌شدن، آن را تغییر داد و بومی‌سازی کرد؛ مثلاً هالیود پس از آنکه آن‌قدر فیلم تولید نمود اکنون فیلم‌های اخلاقی و با رویکرد معنوی می‌سازد.

آقای دکتر واعظی (رئیس همایش و عضو هیئت علمی دانشکده)، تلاش امروز را آغاز راه دانست و از ضرورت تشکیل یک دفتر برای ادامه راه، و نگاشته‌شدن اساسنامه‌ای در این خصوص سخن گفت؛ و از فعالیت‌هایی چون تشکیل دبیرخانه هم‌افزایی دانشکده‌های الهیات در این دانشکده و همچنین موسسه مطالعات کاربردی الهیات خبر داد؛ و اصل و اساسِ الهیات را اثرگزاری در جامعه، و امیدآفرینی و توکل و حال خوب و نشاط‌آفرینی و آینده‌سازی دانست و تاکید کرد که باید زمان را شناخت و فرزند زمان خود بود. ایشان از جلسه امروز که مصادف با روز ملّی کارآفرینی جمهوری اسلامی است به تیمّن و تبرک یاد نمود که می‌تواند آغازی برای گام‌های قویّ در کارآفرینی رشته‌های الهیات و الهیات کاربردی باشد.

در پایان جلسه، با اهدای لوح تقدیر و یادبود از آقایان: دکتر یدالهی و یوسفی، سخنرانان ویژه این نشست توسط آقای دکتر واعظی (ریاست همایش) تشکر و قدردانی شد.